Molukkers in Nederland zijn over het algemeen protestant. De GPM (Geredja Protestan Maluku) was altijd al de moederkerk van de Molukse christelijke protestanten, zowel in de koloniale tijd als in de huidige tijd. Er is een kleine groep, die moslim is of rooms-katholiek.
Kerkgebouw
In Culemborg staat één kerkgebouw, waarin drie Molukse kerkgenootschappen hun zondagsdiensten en andere kerkelijke activiteiten houden.
- NGPMB (Noodgemeente Geredja Protestan Maluku di Belanda). Dit kerkgenootschap is ook lid van de Culemborgse Raad van Kerken.
- GIM (Geredja lndjili Maluku). De GIM is ontstaan in de jaren ’50 in Nederland: een kerk die vraagt om erkenning en die op zoek is naar een vorm voor een herkenbaar en zelfstandig bestaan. De kerkelijke leiding berust bij het Synodebestuur, dat haar bijeenkomsten over het algemeen in het Molukse kerkengebouw te Houten belegt. Ook dit kerkgenootschap is lid van de Raad van Kerken in Culemborg.
- Maart ’53 is de 3e kerkelijke gemeente. De zondagsdiensten van deze gemeente worden door de eigen voorgangers geleid. Men heeft echter geen voorganger in de eigen woonplaats.
Ook in de Molukse kerken is sprake van vergrijzing. Dat geeft de laatste jaren een duwtje om ook gezamenlijke diensten te houden, zo’n 1 à 2 keer per maand. Na de dienst is er gelegenheid om koffie te drinken en met elkaar in gesprek te gaan. Er zijn 2 zangkoren en er is een Gospelgroep.
De Heilige doop
Ouders laten hun kinderen, meestal als zuigeling, in de kerk dopen. Daarbij beloven ze samen met de peetouders plechtig in het bijzijn van de gemeente, dat hun kind God mag leren kennen. Wat veel meer is dan een avondgebedje voor het slapen gaan of trouw de erediensten bezoeken. Het gaat erom, dat God deelgenoot mag zijn in het leven van het kind.
Belijdenis
Jongeren in de leeftijd van rond de 15 jaar kunnen meedoen met de catecheselessen. Als zij 18 jaar oud zijn mogen ze belijdenis doen. Dit houdt in dat ze vanaf het moment van belijdenis doen ten overstaan van de kerkelijke gemeente de verantwoordelijkheid op zich gaan nemen van hun eigen geloofsovertuiging. Na de belijdenis wordt over het algemeen groot feest gevierd in een gebouw of bij de familie thuis. Daarbij is iedereen welkom om samen dit heuglijke feit te vieren met degene die zojuist belijdenis heeft gedaan. Waarbij natuurlijk de lange feesttafel niet ontbreekt. De zondagsdienst daarop zal men voor het eerst in zijn/haar leven meedoen met het Heilig Avondmaal.
Het Heilig Avondmaal
Het Heilig Avondmaal bestaat uit een serie van 3 kerkdiensten:
- Geredja Pehadliran: tijdens deze kerkdienst maak je kenbaar, samen met andere geloofsgenoten, dat je wil deelnemen aan het Heilig Avondmaal.
- Geredja Perdjamuan is de viering van het Heilig Avondmaal.
- Geredja Sjukur is de dankdienst voor het meellieren van het Heilig Avondmaal.
Bij overlijden
Met de begrafenisondernemer en in bijzijn van de predikant en /of kerkenraad worden de data afgesproken voor de Malam Penghiburan (de Vertroostingsdienst) en lbadah Makburat (de Uitvaartdienst). De familie wordt vertegenwoordigd door de ‘woordvoerder’ en dat is vaak de oudste zoon of iemand van de familieclan. Daarnaast praat de familie met het bestuur van de perkumpulan waar de familie bij aangesloten is. De kumpulan verzorgt de consumpties gedurende de voorbereiding tot en met de uitvaart. Het wezenlijke verschil tussen de malam penghiburan en de makburat is dat in de malam penghiburan het leven van de gestorvene centraal staat, terwijl in de uitvaartdienst centraal staat wat de gestorvene te wachten staat, namelijk Gods belofte op het eeuwige leven. Afscheid nemen wordt gedaan vanuit het opstandinggeloof met de ontmoeting in het vooruitzicht.
De adat, de culturele tradities
Piring natzar
Een piring natzar hoort bij het Molukszijn. De piring natzar is een schoteltje met geldstukken. De plek waar de piring natzar staat, is ook de plek waar men dagelijks in gebed gaat met God. Maar ook bij belangrijke momenten in het leven is dit de centrale plek om bij elkaar te zijn als gezin/familie en om in gebed te gaan met God.
Pelaschap
In het verleden werden pelabondgenootschappen gesloten wanneer dorpen elkaar hadden gesteund in tijden van oorlog of wanneer er bijzondere gebeurtenissen plaatsvonden die het sluiten van een bondgenootschap tot gevolg hadden. Ook dorpen met een verschillende religieuze achtergrond (Christen dorpen en Moslimdorpen) kunnen pela van elkaar zijn. De regels van het bondgenootschap wederzijdse hulp en respect golden en gelden voor alle bewoners van de betrokken dorpen. Een veel voorkomend verbod is dat als je pela bent, niet met elkaar mag trouwen. Ook in Nederland houden Molukkers de traditie van de pela in ere. Als je pela bent van elkaar telt dat als familieband. Men helpt en steunt elkaar bij lief en leed.
Nini Vonk-Wartena
