De Otto van Reesweg heette aanvankelijk nog Parallelweg West. In 1947 was er een plan om “ten zuiden van de Rietveldscheweg en ten Westen van de Parallelweg en de spoorbaan Geldermalsen-Utrecht” een sportterrein aan te leggen om de aantrekkelijkheid van de nieuwe woonwijk ten westen van de spoorbaan te verhogen. Oftewel het terrein op de hoek van de huidige Otto van Reesweg en de huidige Vicarystraat. Op die plek, grond van de gemeente Culemborg, stond een verwaarloosde woning bewoond door de heer Huygen. De Commissie van Openbare Werken adviseerde in 1948 om niet te wachten totdat “de thans door Huygen bewoonde woning ontruimd is. Wanneer dit (i.c. de ontruiming) niet plaatsvindt voor de aanvang van het werk zal het voetbalveld voorlopig om het erf van Huygen heen gelegd moeten worden”. Het advies aan de gemeente was om de heer Huygen mede te delen dat hij naar een andere woning uit moest zien of dat hem een andere woning verschaft wordt.
Op 14 mei 1948 werd het plan gecancelled vanwege de hoge aanlegkosten. Maar op 1 november 1948 ontstond er een nieuw idee om het grondwerk te laten uitvoeren vanuit een werkverschaffingsproject vanwege het grote aantal werklozen in Culemborg (er werd een aantal genoemd van 30 en er waren er nog meer te verwachten). Op dat moment was de straataanleg en de woningbouw rondom het geplande sportterrein vrijwel voltooid. Op 30 maart 1949 werd het definitieve besluit genomen om de aanleg van het sportterrein niet door te laten gaan omdat de sportverenigingen het niet zagen zitten om het te beheren.
Op 25 september 1962 kwam er een nieuwe bestemming in zicht. De Stichting Nutskleuterschool Culemborg, opgericht 23 december 1955, had een houten schoolgebouwtje aan de 2e Triostraat. Per 1 november 1962 was de huur van het terrein opgezegd, waardoor het houten noodgebouw moest verdwijnen. Kennelijk stond het huis van de heer Huygen nog steeds op de hoek van de Otto van Reesweg en de Vicarystraat. De Stichting deed hete voorstel om het houten schoolgebouwtje van de 2e Triostraat 2 te verplaatsen naar de Otto van Reesweg, maar “het is zeer wel mogelijk om daar reeds nu een schoolgebouwtje te plaatsen en zelfs zo dat bij de bouw van een definitieve school het houten gebouw kan blijven staan tot de nieuwe gereed is gekomen, en de ruimte uit te breiden totdat de voorgeschreven minimale afmeting van 56 m2 voor een schoollokaal is bereikt.
Van de onderwijsinspectie komt een positief advies “In de genoemde wijk is de behoefte aan een kleuterschool groot”.
De begroting voor de verplaatsing is fl. 10.000 waarvoor toestemming wordt verleend door de gemeente op 15 juli 1963. Uiteindelijk wordt het krediet met fl. 2116 overschreden waarvoor op 5 februari 1964 opnieuw toestemming wordt verleend.
Ook moet er overdracht plaatsvinden van de grond van de gemeente Culemborg aan de Stichting Nutskleuterschool. De oppervlakte van het terrein is 2104 m2 en de grondprijs was fl. 10,45 per m2. De verkoop van de grond komt uiteindelijk tot stand voor fl. 21.986, 80
Heel lang is het geen Nutskleuterschool geweest. Per 1-8-1967 werd de Nutskleuterschool opgeheven en het gebouw werd in gebruik genomen door de openbare kleuterschool die per 1-8-1968 startte. In de archiefstukken van de gemeente Culemborg over de jaren 1961-1968 vind ik een verwijzing naar “Terugkoop grond Schoolhof van het Zedelijk lichaam vereniging van vrouwen tot het geven van onderwijs en een betalingsregeling indien de middelen ontbreken”. Dit roept vragen op dus ik wend mij tot ENSIE(Eerste Nederlandse Systematisch Ingericht Encyclopediae, verschenen in 12 delen tussen 1946 en 1960). Een “zedelijk lichaam” is een abstract lichaam, dit in tegenstelling tot vleselijk lichaam, en een term uit het Burgerlijk Wetboek dat staat voor een vereniging van personen die rechtsbevoegdheid heeft. Ze kunnen publiekrechtelijk zijn zoals staat of provincie of privaatrechterlijk zoals verenigingen. Mannen zaten wel in het bestuur, maar werken in het kleuteronderwijs was destijds (en ook heel lang daarna) blijkbaar voorbehouden aan vrouwen.
In 1986 is de voormalige openbare kleuterschool aangepast en verbouwd en in gebruik genomen als wijkcentrum “De Poort”.
In 1987 kwam ik met mijn man wonen in de Oude Rekemerstraat en ik kan mij herinneren dat het wijkcentrum in gebruik was als stemlokaal. Wij hadden toen een kat, Gerrit. Gerrit liep altijd mee naar de brievenbus. Gerrit liep ook een keer mee naar het stemlokaal, in de verwachting dat de wandeling bij de brievenbus zou stoppen. Maar wij staken de Schoolhof over langs de school en liepen door naar het wijkcentrum. Luid protesterend bleef Gerrit met ons meelopen. Wij zijn toen maar om beurten gaan stemmen zodat een van ons buiten bij Gerrit kon blijven.
Als je anno 2023 langs dat veldje loopt is het wederom braakliggend terrein en ziet het er triest uit. Het schoolgebouwtje is afgebroken en het wijkcentrum is verplaatst naar “Bolderburen”.
Op het bovenstaande ontwerp uit 1955 van architectenbureau Gerretsen & Cramer voor aanpassing van het uitbreidingsplan woningbouw door Dr. Poels tussen Schoolhof en Vicarystraat heet het hele stratenplein rondom de Witteveenschool Schoolhof. De vaststelling van de straatnaam Schoolhof had plaatsgevonden op 16-06-1953.
In de gemeenteraad ontstonden vragen over de breedte van het geplande verbindingsstraatje tussen Vicarystraat en Schoolhof. Dit was wel erg smal! Was er wel rekening gehouden met de noodzakelijke ruimte voor verkeer? Gerretsen & Cramer antwoorden op 13 juli 1955: “Het was inderdaad de bedoeling om het verbindingsstraatje tussen Schoolhof en Vicarystraat een zeer ondergeschikt profiel te geven het is slechts bedoeld als toegangspas voor de jeugd naar de school en het bijbehorende speelveld”.
De volgende foto’s zijn afkomstig uit het Gelders Archief, 27-7-1955, collectie Komgrondencommissie. De huizen aan de linkerkant van de Witteveenschool dateren uit 1959. De huizen met de winkels aan de rechterkant van de Witteveenschool stonden er toen nog niet. Dat was braakliggend terrein.
De bouwvergunning voor 7 winkels met 7 bovenwoningen aan de Schoolhof West werd pas verleend op 17 januari 1966. Op 15 februari 1963 was al wel de straatnaam gewijzigd in Schoolhof Oost voor het gedeelte aan de linkerkant van de Witteveenschool en Schoolhof West voor het gedeelte aan de rechterkant van de Witteveenschool.
Naast de historische ontwikkelingen hebben we recentelijk ook de persoonlijke kant van deze buurt belicht. We publiceerden boeiende interviews met voormalige inwoners van de Vicarystraat, die hun unieke ervaringen met ons deelden. Deze interviews geven een levendige kijk op het leven in de wijk en zijn op de volgende links te vinden:
We zijn van plan om in de komende maanden meer dergelijke verhalen te publiceren, dus houd onze website in de gaten voor nieuwe updates.
Margot Kersaan, 2024
